Theo báo cáo về bệnh lý sa sút trí tuệ trong thực hành y khoa của Trường Đại học Y Dược TPHCM mới đây, khoảng 50% người bị suy giảm trí nhớ sẽ chuyển sang thành bệnh sa sút trí tuệ 3 năm sau đó. Trong đó, với ước tính 20% - 30% người trẻ tuổi đang gặp các vấn đề về suy giảm trí nhớ và đang gia tăng nhanh là những hồi chuông báo động.
Một bệnh nhân lớn tuổi xăm xoi vỉ thuốc vì… đếm trước quên sau.
Đãng trí…
Dù mới bước qua tuổi “U 40” nhưng anh T.C.B. (ngụ quận Thủ Đức, TPHCM) luôn rầu rĩ tâm sự: “Chẳng phải bận rộn gì lắm mà cứ thỉnh thoảng hoặc quên việc này hoặc quên việc khác. Có nhiều hôm quên khuấy luôn các cuộc họp cơ quan mặc dù lịch đã lên sẵn”. Đã 2 lần đi khám bác sĩ, anh B. được ghi nhận chẩn đoán có dấu hiệu giảm trí nhớ và đã được kê nhiều loại thuốc nhưng vẫn chưa cải thiện.
Theo bác sĩ Lê Đức Định Miên, Khoa Ngoại thần kinh Bệnh viện Nguyễn Tri Phương TPHCM, thì đó là bệnh lý mang tính thần kinh và khá thường gặp ở lứa tuổi trung niên cũng như tuổi xế chiều.
Trao đổi về những biểu hiện của bệnh lý suy giảm trí nhớ, BS Miên cho biết có khá nhiều biểu hiện, trong đó có những biểu hiện không rõ ràng, nhưng chủ yếu vẫn là các biểu hiện không tập trung, xao nhãng, đãng trí và thông thường là quên tạm thời.
Dẫn chứng cho vấn đề này, bác sĩ Miên nhắc lại câu chuyện điển hình của việc đãng trí mà cũng là biểu hiện của việc sa sút trí tuệ, đó là chuyện một người đàn ông trung niên ở Hải Phòng trên đường đưa con đi học ghé vô cửa hàng xăng dầu đổ xăng nhưng sau đó nổ máy xe chạy mà quên mất đứa con, mãi đến chiều đến đón con thì cô giáo bảo con không đi học và tá hỏa đi tìm thì mới hay người dân đã báo công an đưa con về… chăm sóc rồi!
Qua thực tế thăm khám các bệnh liên quan đến thần kinh, các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cũng ghi nhận không ít trường hợp cả người già lẫn trẻ than phiền về giảm trí nhớ.
Theo TS-BS Trần Công Thắng (Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM) mối lo lắng thường gặp của người giảm trí nhớ là sẽ tiến triển tăng dần đến mất trí nhớ và sa sút trí tuệ. Theo TS Thắng, giảm trí nhớ bình thường do tuổi tác là do số lượng tế bào não và lượng chất dẫn truyền thần kinh bắt đầu giảm dần một ít khi ta được 20 tuổi. Khi tuổi càng lớn, sự thay đổi càng nhiều hơn.
Theo Hội Thần kinh học TPHCM, vào khoảng 40 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ chỉ chiếm 0,1% dân số; đến trên 65 tuổi, tỷ lệ này là 5% - 8%; sau 75 tuổi tăng lên 15% - 20%; và trên 85 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ chiếm đến 25% - 50% dân số. Nhìn chung, sau 65 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ tăng gấp đôi mỗi 5 năm.
Các triệu chứng của sa sút trí tuệ mà Hội Thần kinh học TPHCM khuyến cáo là: mất trí nhớ gần (người bệnh thường quên và không nhớ lại được, hỏi lặp đi lặp lại một câu hỏi nhưng quên câu vừa mới trả lời); khó khăn trong việc thực hiện các công việc quen thuộc; có các vấn đề về ngôn ngữ; rối loạn định hướng (người bệnh có thể bị lạc ở một nơi đã từng rất quen thuộc với họ); giảm khả năng đánh giá; quên vị trí đồ vật; thay đổi cá tính; mất tính chủ động…
Dễ phòng, khó chống
Căn cứ vào khảo sát và đánh giá của Hội Thần kinh học TPHCM, tình trạng “lú lẫn” ở người già đang gia tăng và sa sút trí tuệ cũng đang trẻ hóa là những vấn đề sức khỏe đáng quan ngại. Đặc biệt cùng với tuổi tác, trí não con người ngày mỗi bị lão hóa. Do đó, hầu hết người lớn tuổi đều sa sút trí nhớ, đồng thời xuất hiện nhiều hiện tượng của bệnh lý Parkinson.
Chẳng hạn mới đây, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã điều trị cho bà Cao Thị T. (62 tuổi, ở quận Gò Vấp, TPHCM) mắc căn bệnh Parkinson từ 15 năm qua. Căn bệnh không chỉ khiến cho tay của bà T. run rẩy, mất kiểm soát, các cơ luôn cứng đờ mỗi lần muốn vận động mà bệnh sử trước đó gần như trí nhớ phai nhạt, hễ nói trước quên sau...
Theo PGS-TS Nguyễn Hữu Công, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, bệnh Parkinson thường xuất hiện ở người từ 50 tuổi trở lên và là một trong những bệnh liên quan đến cử động của cơ thể phổ biến nhất, gặp trong khoảng 1% người trên 60 tuổi, nam bị nhiều hơn nữ gấp 1,5 lần. Độ tuổi khởi bệnh trung bình vào khoảng 60 tuổi.
Bên cạnh đó, với sự lão hóa của thần kinh, các chuyên gia thần kinh đánh giá tuổi già sẽ xuất hiện các mảng xơ vữa lớn dần, làm hẹp các động mạch làm giảm lưu lượng máu lưu thông đến các tổ chức, gây nên tình trạng thiếu máu cục bộ, gây tai biến mạch máu não (đột quỵ). BS Trần Chí Cường, chuyên gia mạch máu BV Đại học Y Dược TPHCM cho biết, cứ 10 người bị tai biến mạch máu não thì có 3 người tử vong và một trong những nguyên nhân chính là xơ vữa thành mạch.
Nguyên nhân được ghi nhận là ngay ở tuổi trung niên, con người đã có thể bị suy giảm trí nhớ do sự lão hóa nhanh của các tế bào thần kinh trước sự gây hại của gốc tự do. Môi trường sống, stress hoặc thiếu một số chất quan trọng khiến các gốc tự do trong cơ thể con người không ngừng sản sinh và gây hại lên não.
Cho đến nay chưa có phương pháp điều trị nào có thể làm đảo ngược hoàn toàn quá trình thoái hóa thần kinh để ngăn chặn tình trạng sa sút trí tuệ tức thời.
Theo TS-BS Lê Thúy Tươi, sau tuổi 30, bắt đầu phải đối mặt với chứng suy giảm trí nhớ với những biểu hiện rất đơn giản như quên tắt điện khi tan ca, quên đính kèm file khi gửi email cho đối tác… nhưng diễn biến âm thầm và trở nên nghiêm trọng theo tuổi tác. Hiện chưa có biện pháp điều trị triệt để sa sút trí tuệ, nhưng các chuyên gia y khoa cho rằng thường xuyên hoạt động trí não, sống trật tự, có phương pháp, luôn đọc sách, giao tiếp xã hội, luyện trí nhớ, tập thể dục có thể duy trì khả năng tư duy.
Về mặt dinh dưỡng, BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM, cho rằng cần sử dụng thực phẩm chống gốc tự do gây ôxy hóa từ thiên nhiên (thảo dược, rau quả) và không hút thuốc, nghiện rượu cũng như cân đối hạn chế thực phẩm giàu chất béo, đường...
Theo Tổ chức Y tế thế giới, năm 2010, thế giới có 35,6 triệu người bị sa sút trí tuệ và ước tính đến năm 2030, con số dự báo sẽ tăng lên 65,7 triệu người, năm 2050 là 115,5 triệu người. Tại Việt Nam, chưa có thống kê chính xác về số lượng sa sút trí tuệ, nhưng theo dự đoán của Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình, số lượng người dân trên 65 tuổi của năm 2020 và 2050 lần lượt là 8 triệu và 22 triệu người. Tất nhiên, số người bệnh sa sút trí tuệ sẽ gia tăng theo số lượng người già nếu chúng ta không có những biện pháp phòng ngừa hữu hiệu.
TƯỜNG LÂM
0 nhận xét :
Đăng nhận xét